ویراستاری، بررسی دقیق یک متن از لحاظ زبانی و ساختاری، فنی و تخصصی است که برای برطرف کردن ایرادهای دستوری، نگارشی، گرامری و تخصصی متن انجام می شود. هر متنی برای اینکه جان بگیرد و نظر خواننده را به خود جلب کند نیاز به ویرایش دارد. ویرایش تخصصی متن اهمیت بسزایی دارد و یکی از قویترین دلایلی است که بر ارزش نوشته میافزاید.
ویراستاری یا ویرایش عبارت است از پیراستن نوشته از نارساییها و خطاهای علمی و زبانی و همچنین تنظیم مباحث متن برحسب مبانی منطقی و اصلاح خطاهای واژگانی و دستوری بر اساس معیارهای زبان در تشخیص درست از نادرست، بهطوریکه نوشته پس از ویرایش هیچگونه خطای زبانی و هیچگونه بینظمی و آشفتگی و نارسایی نداشته باشد. بنابراین در تعریف ساده تری می توان گفت بررسی یک متن یا مقاله تخصصی برای بهبود انسجام، خوانایی و رسایی آن طی فرآیند ویرایش تخصصی انجام میگیرد. امر ویرایش متون و مقالات تخصصی بهمنظور تصحیح هرگونه خطا در نوشتار صورت میگیرد. همچنین میتواند برای خوانایی و رواننویسی نوشتار انجام شود و یا اینکه در جهت کسب اطمینان از تصحیح هرگونه اشتباه در دستور زبان، نقطهگذاری، املایی و غیره باشد. طی پروسه ویرایش ممکن است با کم و زیاد کردن بخشهایی از متن و مقاله تخصصی با حفظ مفهوم و محتوای اصلی آن، متن موردنظر به فرم مفیدتر و شفافتری بیان گردد تا متن و مقاله قابلیت چاپ و ارسال به مجلات و ژورنالهای معتبر را داشته باشد.
اگر متن تخصصی مقاله علمی باشد، ایرادات تخصصی باعث خواهد شد که شانس پذیرش در مجلات معتبر را از دست بدهد و نظر داوران را جلب نخواهدکرد بدون آنکه متن و تحقیق انجام شده بررسی شود.
ایراد تخصصی در متون حقوقی، یکی از فاحش ترین اشتباهات است. زیرا حتی یک کلمه اشتباه باعث بروز مشکلات کیفری و حقوقی شود و یا ضرر مالی جبران ناپذیری برای شرکت یا شخص مورد نظر وارد کند.
کاتالوگ و برشورها از حساس ترین متون تخصصی هستند که حتما باید از لحاظ تخصصی بررسی و ویرایش شوند. زیرا توسط آنها شرکت مورد نظر خدمات، محصولات، نحوه پشتیبانی و …
در متن های صوتی و تصویری نظیر فیلم و صوت نیز اهمیت لغات تخصصی چشمگیر است زیرا اگر به درستی برگردان نشود و یا توسط ویراستار حرفه ای و متخصص ویرایش نشود، به پیامی که نویسنده خواهان انتقال آن بود لطمه خواهد زد و ممکن است مخاطب های خود را به دلیل ضعف و ایراد تخصصی از دست بدهد.
کتابها انواع مختلفی دارند و حامل پیام مهمی هستند. این متن ها به دلیل حجم بالا و طرفداران زیادی که دارند از اهمیت بالایی برخوردار هستند. بنابراین اگر ترجمه انجام شده در حد قابل قبولی نیست حتما باید توسط ویراستار تخصصی که به علم و لغات تخصصی واقف است و همچنین به زبان و نحوه نوشتاری متن مبدا آشنایی کامل دارد ویرایش شود.
به احتمال زیاد در نگارش پایان نامه اشتباهاتی از نقطه نظرات مختلف در آن وجود خواهد داشت. علاوه بر محتوای علمی ارائه شده در پایاننامه، آراستگی ظاهری متن نوشته شده نیز از اهمیت به سزایی برخوردار است. برای اینکه پایان نامه به طور نهایی آماده تحویل و تقدیم شود، باید انواع ویراستاری روی آن صورت بگیرد.